29 Mart 2014 Cumartesi

Ah Şu Kifayetsiz Muhterisler...

Şu hayatta beni en çok güldüren insanlar "cehalete bağlı özgüven" sahibi olan kişilerdir. Evet evet, öyle insanlar görüyorum ki, sahip oldukları özgüvenin tek kaynağı ancak cehalet olabilir. Kendilerinin ve dahi çevrelerindeki insanların cehaleti... Uzun zamandır yazmak istediğim bir konuydu fakat bir türlü fırsat bulamamıştım. Birkaç gün önce sadece tanışıklığım olan bir zat-ı muhterem'in sosyal medya ortamında kendisine dair düzdüğü methiyeyi görünce "artık yazmam farz oldu" dedim :)

Cehaletin getirdiği özgüvenle ilgili araştırma yaparken bunun aslında bir sendrom olduğunu öğrenmiştim. Adı da Dunning-Kruger sendromu/etkisi! Hatta bu görüşün sahibi olan iki psikolog (Justin Kruger ve David Dunning) 2000 senesinde psikoloji dalında Ig Nobel ödülü kazanmıştır. Bu sendromdan muzdarip insanların temel davranış ve düşünce biçimleri şu şekilde açıklanıyor:

  • Vasıfsız insanlar ne derecede vasıfsız olduklarını fark edemezler.
  • Vasıfsız insanlar, vasıflarını abartırlar.
  • Vasıfsız insanlar, gerçekten vasıflı insanların vasıflarını görüp anlamaktan da acizdirler.
  • Eğer vasıfları, belli bir eğitimle artırılırsa, aynı vasıfsız insanlar, vasıfsızlıklarının farkına varmaya başlarlar.

Biraz daha örnekleyeyim; Yetenek ve yaratıcılıktan zerre nasip almamış bir insanın, kendini ve yaptıklarını övüp durması, her işte öne çıkmaya çalışması, haddi olmayan her göreve talip olması... Hani şu kifayetsiz muhteris dediklerimiz, cahil cesareti diye tanımladıklarımız :) "Bilgi" sahibi olmadan, sadece hırsla yola çıkanlar...

Ne yazık ki bu durum özellikle iş hayatında çok fena bir görüntü ortaya çıkarıyor. Acıyarak, "vah, vah, yazık olmuş" diyerek hayretle izlediğim insanlar var mesela! Çok gürültü yapıp, daima çok şey yapıyormuş havası estiriyorlar. Hatta üç beş kişi "tamam aga, sensin, olmuşsun, süpersin!" demeye görsün, gazı alıp uçanlar var :) Gözlemlediğim kadarıyla bu tarz insanlarda Dunning-Kruger sendromuna hatırı sayılır ölçüde narsisizm de eşlik ediyor. Dolayısıyla kişi çok akıllı, en başarılı, en yetenekli, çok, çok, en, en, ennnn sanıyor kendisini! Gel de gülme şimdi :)